UPADŁOŚĆ KONSUMENCKA – KLUCZ DO ODDŁUŻENIA

Pusty portfel Ogłoszenie przez Sąd upadłości wobec osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej określanej potocznie upadłością konsumencką, nie powoduje automatycznie umorzenia zobowiązań dłużnika, choć często można spotkać się z twierdzeniem przeciwnym w ten sposób promującym ww. instytucję uregulowaną w ustawie Prawo upadłościowe. Przed przystąpieniem do procesu tzw. „oddłużania”, które można uzyskać po przeprowadzeniu postępowania upadłościowego, warto mieć świadomość, jak wygląda takie postępowanie i jak przebiega we wszystkich jego etapach - od momentu oceny opłacalności upadłości konsumenckiej do momentu zakończenia postępowania, umorzenia zobowiązań i rozpoczęcia nowego startu, bez długów.

ETAP I: ANALIZA SYTUACJI FINANSOWEJ

Wiele osób w upadłości konsumenckiej upatruje rozwiązania swoich kłopotów finansowych. Jednak przed złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości, dłużnik powinien rozważyć wszystkie za i przeciw, a w szczególności dokonać analizy swojej sytuacji finansowej przez ustalenie: wysokości zadłużenia, ilości wierzycieli, wartości posiadanego majątku, kosztów utrzymania dłużnika i osób pozostających na jego utrzymaniu, osiąganych dochodów w ciągu ostatnich (6) miesięcy od złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej, a także czynności rozporządzających mieniem przez dłużnika w ciągu ostatnich 5 lat przed złożeniem wniosku.

ETAP II: PRZYGOTOWANIE I ZŁOŻENIE WNIOSKU O OGŁOSZENIE UPADŁOŚCI

Jeśli po przeprowadzonej analizie, dłużnik decyduje się na przystąpienie do przygotowania wniosku o ogłoszenie upadłości, musi zgromadzić wszystkie dokumenty dotyczące zadłużenia (w szczególności: umowy kredytowe, wezwania do zapłaty, pisma od komorników sądowych, nakazy zapłaty/wyroki, pozwy o zapłatę itp.) oraz opisać, jak doszło do powstania stanu niewypłacalności, tj. utraty zdolności do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych (spirala zadłużenia, choroba, utrata pracy, rozwód, itp.). Ważne, aby dłużnik we wniosku o ogłoszenie upadłości wymienił wszystkich wierzycieli, którzy po ogłoszeniu upadłości będą uprawnieni do brania udziału w postępowaniu przez zgłoszenie swoich wierzytelności do masy upadłości. Po rzetelnym sporządzeniu wniosku i dołączeniu do niego wszelkich dowodów na istnienie wierzytelności, wniosek należy opłacić i wysłać do Sądu.

ETAP III: WYDANIE PRZEZ SĄD POSTANOWIENIA O OGŁOSZENIU UPADŁOŚCI I WYZNACZENIU SYNDYKA

Niezależnie od tego, czy dłużnik wyśle do Sądu wniosek o ogłoszenie upadłości w formie papierowej, czy złoży go za pośrednictwem systemu teleinformatycznego – Krajowego Rejestru Zadłużonych (dalej jako „KRZ”), to właśnie w wyżej wymienionym systemie będzie toczyć się całe postępowanie upadłościowe. Po zarejestrowaniu przez Sąd wniosku dłużnika, Sąd bada wniosek i decyduje o wydaniu Postanowienia o ogłoszeniu upadłości i wyznaczeniu Syndyka (jeśli nie stwierdzi braków formalnych wniosku, a ziściły się przesłanki do ogłoszenia upadłości). Postanowienie o ogłoszeniu upadłości obwieszcza się w systemie KRZ. Od momentu wydania ww. Postanowienia, postępowanie upadłościowe prowadzi Syndyk.

ETAP IV: LIKWIDACJA MAJĄTKU

W postępowaniu upadłościowym osoby fizycznej, likwidacja majątku jest nieunikniona i ma służyć zaspokojeniu wierzycieli w jak najwyższym stopniu. Proces ten, choć bolesny dla upadłego, stanowi kluczowy element postępowania po ogłoszeniu upadłości. Syndyk przed przystąpieniem do likwidacji majątku sprawdza wierzytelności zgłoszone przez wierzycieli oraz ustala i zleca do oszacowania lub samodzielnie szacuje aktywa należące do upadłego takie jak: nieruchomości, samochody, maszyny produkcyjne, prawa majątkowe itp. Następnie, na podstawie wyceny ww. składników, Syndyk sporządza, bądź nie (w zależności od kwoty wyceny składników majątkowych) zawiadomienie wierzycieli i Sądu o planowanym przebiegu ich sprzedaży. Po wykonaniu ww. czynności, Syndyk prowadzi w wybrany przez siebie sposób likwidację majątku upadłego, np. przez licytację lub przetarg aktywów.

ETAP V: PROJEKT PLANU SPŁATY WIERZYCIELI

Projekt planu spłaty wierzycieli stanowi fundament postępowania upadłościowego. Po przeprowadzanej likwidacji majątku, Syndyk przystępuje do sporządzenia projektu planu spłaty wierzycieli, który upadły będzie zobowiązany realizować, gdy Sąd wyda Postanowienie o jego ustaleniu. Do najważniejszych elementów planu spłaty zaliczamy:
1. Wymienienie wierzycieli
W pierwszej kolejności określa się wszystkich wierzycieli, którzy zgłosili swoje wierzytelności w postępowaniu upadłościowym oraz wysokość ich roszczeń. Kolejno Syndyk wskazuje, z czego wynikają zgłoszone wierzytelności i podaje, czy zostały uznane przez Syndyka i przez upadłego.
2. Plan podziału funduszy masy upadłości
Jeśli w masie upadłości, po zaspokojeniu kosztów postepowania upadłościowego, znajdują się fundusze, to Syndyk dokonuje ich podziału pomiędzy wierzycieli biorących udział w postępowaniu. Analogicznie Syndyk postępuje w przypadku podziału sumy uzyskanej ze zbycia nieruchomości/ruchomości obciążonej rzeczowo (np. hipoteką, czy zastawem).
3. Ustalenie możliwości zarobkowych upadłego i określenie wysokości miesięcznej raty
W toku postępowania upadłościowego Syndyk ustala możliwości finansowe i majątkowe upadłego biorąc pod uwagę całokształt okoliczności, w tym: wykształcenie, historię zatrudnienia, otrzymywane wynagrodzenie, koszty ponoszone na utrzymanie upadłego i inne. Na tej podstawie Syndyk proponuje ratę miesięczną, którą upadły będzie zobowiązany płacić na rzecz wierzycieli, gdy Sąd przychyli się do projektu planu spłat wierzycieli.
4. Ustalenie harmonogramu spłat
Harmonogram spłat, a w szczególności czas jego trwania, jest uzależniony od ustalenia, czy upadły doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa. Powyższe ustalenie zależy w głównej mierze od tego, jakie były okoliczności zaciągania zobowiązań, na jakie cele upadły je zaciągał i na jakie cele wydatkował środki pieniężne. Plan spłaty upadłego może być ustalony na maksymalny okres 84 miesięcy (7 lat).

ETAP VI: WYDANIE POSTANOWIENIA O USTALENIU PLANU SPŁATY WIERZYCIELI

Sporządzony przez Syndyka projekt planu spłaty wierzycieli jest rozsyłany do wierzycieli i upadłego, w celu ustosunkowania się do jego treści. Po zebraniu stanowisk w przedmiocie projektu planu spłat, Syndyk wysyła projekt wraz ze stanowiskami wierzycieli i upadłego do Sądu. Sąd, po zapoznaniu się z projektem planu spłaty wierzycieli, wydaje Postanowienie o jego ustaleniu. Wydanie Postanowienia o ustaleniu planu spłaty wierzycieli oznacza zakończenie postępowania upadłościowego. Sąd może także zmienić projekt planu zaproponowany przez Syndyka. Na Postanowienie o ustaleniu planu spłaty wierzycieli przysługuje zażalenie. Po uprawomocnieniu się Postanowienia o ustaleniu planu spłaty, upadły zaczyna jego samodzielne wykonywanie.
W tym miejscu należy wskazać, że w sytuacji, kiedy Syndyk uzna, że upadły nie byłby w stanie realizować, nawet symbolicznego planu spłaty, dla przykładu raty w wysokości choćby 50,00 zł miesięcznie (przez wzgląd na swoją trudną sytuację osobistą), Sąd może umorzyć zobowiązania upadłego bez ustalania planu spłaty wierzycieli lub warunkowo umorzyć zobowiązania upadłego bez ustalania planu spłaty wierzycieli.

ETAP VII: UMORZENIE NIESPŁACONYCH W RAMACH PLANU SPŁAT ZOBOWIĄZAŃ

Ogólną zasadą prowadzenia postępowania upadłościowego wobec osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej, jest umożliwienie umorzenia zobowiązań upadłego niewykonanych w postępowaniu. Oznacza to, że jeśli upadły wykona ustalony przez Sąd plan spłat wierzycieli, pozostała część niespłaconych wierzytelności zaciągniętych przez niego przed dniem ogłoszenia upadłości zostanie umorzona, a co za tym idzie, upadły uzyskuje tzw. oddłużenie. Należy jednak pamiętać, że upadłość konsumencka nie spowoduje umorzenia długów powstałych z tytułu zaległych i bieżących należności alimentacyjnych oraz orzeczonych wyrokiem karnym. Do osiągnięcia oczekiwanego rezultatu postępowania upadłościowego tj. oddłużenia konieczne jest złożenie do Sądu wniosku o umorzenie zobowiązań powstałych przed ogłoszeniem upadłości i niewykonanych w ramach planu spłaty wierzycieli.
Podsumowując, ogłoszenie upadłości konsumenckiej pozwala na nowo rozpocząć życie bez długów. Jest to jednak proces skomplikowany i ważne jest, aby dobrze rozważyć swoją sytuację finansową i skonsultować się z doradcą restrukturyzacyjnym przed podjęciem decyzji.